Manmohan Singh : మన్మోహన్ సింగ్ మరణం.. దేశాన్ని మార్చిన‌ ఫోన్ కాల్

Manmohan Singh : మన్మోహన్ సింగ్ మరణం..  అది జూన్ 1991. నెదర్లాండ్స్‌లో జరిగిన ఒక సమావేశానికి హాజరైన మన్మోహన్ సింగ్ అప్పుడే ఢిల్లీకి తిరిగి వచ్చి ఇంట్లో పడుకున్నారు. ఆ రాత్రి మ‌న్మోహ‌న్‌ సింగ్ అల్లుడు విజయ్ తంఖా ఫోన్ లిఫ్ట్ చేశాడు. అవ‌త‌లి వైపు నుంచి పి.వి.నరసింహారావుకు అత్యంత సన్నిహితుడైన పి.సి.అలెగ్జాండర్ స్వరం వినిపించింది. అలెగ్జాండర్ తన మామగారిని లేపమని విజయ్‌ని కోరాడు. ఆ త‌ర్వాత మ‌న్మోహ‌న్‌ సింగ్, అలెగ్జాండర్ కొన్ని గంటల తర్వాత కలుసుకున్నారు. ఆ అధికారి మ‌న్మోహ‌న్‌ సింగ్‌ని ఆర్థిక మంత్రిగా నియమించాలనే పీవీ న‌ర‌సింహారావు ప్లాన్ గురించి చెప్పాడు. అప్పటి యుజిసి ఛైర్మన్‌గా ఉన్న మ‌న్మోహ‌న్‌ సింగ్, రాజకీయాల్లో ఎప్పుడూ లేని అలెగ్జాండర్‌ను పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. కానీ పీవీ మాత్రం ఆ విష‌యంలో సీరియస్‌గా ఉన్నాడు. జూన్ 21న, సింగ్ తన UGC కార్యాలయంలో ఉన్నారు. ఇంటికి వెళ్లి దుస్తులు ధరించి ప్రమాణ స్వీకార కార్యక్రమానికి హాజరు కావాలని త‌న‌తో చెప్పారు. “ప్రమాణ స్వీకారానికి బారులు తీరిన కొత్త జట్టులో సభ్యుడిగా మ‌న్మోహ‌న్‌ను చూసి అందరూ ఆశ్చర్యపోయారు. త‌న‌ పోర్ట్‌ఫోలియో తర్వాత కేటాయించబడింది. కానీ తాను ఆర్థిక మంత్రిని కాబోతున్నానని నరసింహారావు నేరుగా త‌న‌కే చెప్పిన‌ట్లు సింగ్ చెప్పారు. అతని కుమార్తె దమన్ సింగ్ రాసిన ‘స్ట్రిక్ట్లీ పర్సనల్, మన్మోహన్ & గురుశరణ్’ అనే పుస్తకంలో ఈ విష‌యాన్ని వెల్ల‌డించారు. ఆ నియామకం భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ గమనాన్ని మార్చేసింది. ఇన్సులర్, నియంత్రణ-భారీ, తక్కువ-వృద్ధి ఆర్థిక వ్యవస్థ నుండి నేడు ప్రపంచంలో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ప్రధాన ఆర్థిక వ్యవస్థగా భార‌త్ అవ‌త‌రించింది.

పీవీతో పాటు, సింగ్ 1991 సంస్కరణల రూపశిల్పి. కాంగ్రెస్ లోపల మరియు వెలుపల నుండి దాడులను ఎదుర్కొన్నారు. ఆర్థిక వ్యవస్థ చితికిపోయింది. ఫారెక్స్ నిల్వలు రూ. 2,500 కోట్లకు పడిపోయాయి. 2 వారాల దిగుమతులకు సరిపోవు. ప్రపంచ బ్యాంకులు రుణాలు ఇవ్వడానికి నిరాకరించాయి. ఫారెక్స్ అవుట్‌ఫ్లోలు పెద్దవిగా ఉన్నాయి. ద్రవ్యోల్బణం విపరీతంగా పెరిగింది. భారతదేశం లైసెన్స్ రాజ్‌కు వీడ్కోలు పలికేందుకు సింగ్ సహాయం చేశాడు. అయితే మ‌న్మోహ‌న్‌ సింగ్‌కు సమస్యలు ముందే తెలుసు, మరియు పరిష్కారాలు కూడా. అతను ఒక నెల తరువాత తన బడ్జెట్ ప్రసంగంలో వివరించాడు. నార్త్ బ్లాక్‌లోకి వెళ్లిన కొద్ది రోజుల్లోనే బంతి రోలింగ్ సెట్ చేయబడింది. రూపాయి విలువను తగ్గించడానికి అప్పటి ఆర్‌బిఐ డిప్యూటీ గవర్నర్ సి రంగరాజన్‌తో కలిసి పనిచేశారు మరియు అప్పటి వాణిజ్య మంత్రి పి.చిదంబరం భాగస్వామ్యంతో ఎగుమతి నియంత్రణలను తొలగించారు.

జూలై 24, సింగ్ తన మొదటి బడ్జెట్‌ను సమర్పించిన రోజు. భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ లైసెన్స్-పర్మిట్ రాజ్‌కు మంచి విముక్తిని చెప్పింది. బడ్జెట్‌కు కొన్ని గంటల ముందు పీవీ ప్రభుత్వం కొత్త పారిశ్రామిక విధానాన్ని పార్లమెంటులో ప్రవేశపెట్టింది. ఆర్థిక సలహాదారు రాకేష్ మోహన్ రూపొందించిన పత్రం ఆధారంగా 18 రంగాలు మినహా మిగిలిన అన్ని రంగాల్లో పారిశ్రామిక డీలైసెన్సింగ్ చేపట్టగా, 34 పరిశ్రమల్లో విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులను అనుమతించారు. అంతేకాకుండా అనేక రంగాలలో ప్రభుత్వ రంగ గుత్తాధిపత్యం ముగిసింది మరియు ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలలో ప్రభుత్వ వాటాల ఉపసంహరణకు అనుమతి లభించింది.మ‌న్మోహ‌న్ సింగ్ బడ్జెట్‌ సెబీని ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా భారతీయ కంపెనీల నిధుల సమీకరణకు విముక్తి కల్పించింది. ఆర్థిక రంగానికి కొత్త నిర్మాణాన్ని రూపొందించడానికి RBI గవర్నర్ M నరసింహన్ ఆధ్వర్యంలో కొత్త కమిటీని కూడా ప్రకటించింది. దీనిని పీవీ ప్రభుత్వం మరియు దాని వారసులు అమలు చేశారు. వ్యర్థ వ్యయాలను తగ్గించడం ద్వారా ఆర్థిక ఏకీకరణపై బడ్జెట్ దృష్టి సారించింది.

మ‌న్మోహ‌న్ సింగ్ తన 1991 బడ్జెట్ ప్రసంగంలో అనిశ్చిత ధరల పరిస్థితిపై కూడా దృష్టి సారించారు.ద్రవ్యోల్బణం రెండంకెల స్థాయికి చేరుకోవడంతో ధరల పరిస్థితి, విస్తారమైన ప్రజానీకానికి తక్షణ ఆందోళన కలిగిస్తుంది. ఆర్థిక సంవత్సరంలో మార్చి 31, 1991తో ముగిసిన సంవత్సరం టోకు ధరల సూచీ 12.1% పెరుగుదలను నమోదు చేయగా, వినియోగదారు ధరల సూచిక 13.6% పెరుగుదలను నమోదు చేసింది. 1990-91లో ద్రవ్యోల్బణం యొక్క ప్రధాన ఆందోళనకరమైన లక్షణం ఏమిటంటే అది నిత్యావసర వస్తువులపై కేంద్రీకృతమై ఉందని మ‌న్మోహ‌న్ సింగ్ చెప్పారు. ఆ సంస్కరణలు ఆర్థిక వ్యవస్థను తిరిగి ట్రాక్‌లోకి తెచ్చాయి మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆశావాదాన్ని ప్రేరేపించాయి.